Στο φιλόξενο χώρο του Μουσείου Μαρμαροτεχνίας του Πύργου της Τήνου πραγματοποιήθηκε εκδήλωση για τον μεγάλο Σκιαθίτη λογοτέχνη Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, «Γιατί ο Παπαδιαμάντης;», που συνδιοργανώθηκε με το Πνευματικό Εκπολιτιστικό Κέντρο «Γιαννούλης Χαλεπάς». Μια εκδήλωση που πραγματικά άξιζε να παρακολουθήσει περισσότερος κόσμος αλλά κι αυτός που παραβρέθηκε ήταν αρκετός για τα σημερινά δεδομένα, να ξετυλιχτεί η ζωή και το έργο του με μια άλλη οπτική γωνία που δεν γνωρίζαμε μέχρι σήμερα.
Τον λόγο πήρε ο αντιπρόεδρος του Πνευματικού Εκπολιτιστικού Κέντρου Πανόρμου «Γιαννούλης Χαλεπάς», κύριος
Μανώλης Σώχος ο οποίος καλωσόρισε το κοινό, αναφέρθηκε στο βιογραφικό του μεγάλου Σκιαθίτη λογοτέχνη και έκλεισε με το στίγμα της κοσμοθεωρίας του Παπαδιαμάντη που αντιπροσωπεύει την πεζογραφία και την απαράμιλλη νεοελληνική ανθρωπογεωγραφία του. Ο σπουδαίος ποιητής μας,Κων/νος Καβάφης τον χαρακτήρισε κορυφαίο των κορυφαίων. Πολλοί τον ονόμασαν «Άγιο των ελληνικών γραμμάτων». Τα κείμενά του διδάσκονται σήμερα στα μεγαλύτερα Πανεπιστήμια της Ευρώπης. Στην Σκανδιναβία δε, διδάσκονται αυτούσια στη γλώσσα που τα έγραψε ο Παπαδιαμάντης.”
”Το επ’ εμοί, ενόσω ζω και αναπνέω και σοφρωνώ, δεν θα παύσω πάντοτε να υμνώ μετά λατρείας τον Χριστό μου, να περιγράφω μετ’ έρωτος την φύσιν και να ζωγραφώ μετά στοργής τα γνήσια ελληνικά ήθη».
Συντονιστής της εκδήλωσης ήταν ο δημοσιογράφος Γιώργος Βιδάλης ενώ οι ομιλητές που ακούστηκαν ήταν ο Νικόλαος Καλοσπύρος, επισκέπτης καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, ο σκηνοθέτης Σωτήρης Χατζάκης ενώ ο ηθοποιός Δημήτρης Καλλιβωκάς διάβασε αποσπάσματα των βιβλίων του και συνεπήρε το κοινό που άκουγε με ιδιαίτερη αφοσίωση.
Ο δημοσιογράφος Γιώργος Βιδάλης γεννήθηκε στην Αθήνα και κατάγεται από την Τήνο. Από το 1980 εργάστηκε ως δημοσιογράφος στην εφημερίδα "Ελευθεροτυπία". Το 2006 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Κέδρος το μυθιστόρημα “Τρυφερή είναι η ήττα” ενώ συμμετείχε σε εκδόσεις της τότε Κοινότητας Πανόρμου Τήνου. Ανέλυσε τη πολιτική σκέψη του Παπαδιαμάντη αναφέροντας άρθρα του συγγραφέα που έγραφε στην εφημερίδα «Ακρόπολη» του 1892, αφήνοντας άφωνο το κοινό διαπιστώνοντας ακόμη μια φορά πόσο προφητικά για τη σημερινή εποχή είναι τα κείμενα τα οποία οποία διάβασε αποσπασματικά οηθοποιός Δημήτρης Καλλιβωκάς:
”Αλλά τι ωφελούν τα σχολεία, οι διδάσκαλοι, τα βιβλία, αι γραμματικαί; Δι’ ένα ελληνόπαιδα αυτά είναι σκοτούρα. Τώρα κηρύσσεται πλέον φανερά η αγραμματωσύνη και το ανωφελές του ορθώς γράφειν ή ομιλείν»
Το ιστορικό μυθιστόρημα του «Οι Έμποροι των Εθνών» διαδραματίζεται στο Αιγαίο Πέλαγος την εποχή της κυριαρχίας των Βενετών εν έτει 1199. Ιδού λοιπόν η Βενετία ως ….ΔΝΤ της εποχής εκείνης:
“Τι εζήτει η Βενετία πέμπουσα τους στόλους εις το Αιγαίον; Ό,τι ζητεί ο σφαγεύς παρά του θύματος, τας σάρκας αυτού, ίνα κορέσει την πείνα του… Η Βενετία προσηγόρευσεν εαυτήν Πολιτείαν και είχεν υμάς τυράννους. Τους έδιδε το χρίσμα της και τους έπεμπεν ίνα κατακυριεύσωσι της γης. Η γενεαλογία της πολιτικής είναι συνεχής και γνησία κατά τους προγόνους. Η αργία εγέννησε την πενίαν. Η πενίαν έτεκε την πείναν. Η πείνα παρήγε την όρεξιν. Η όρεξις εγέννησε την αυθαιρεσίαν. Η αυθαιρεσία εγέννησε την ληστείαν. Η ληστεία εγέννησε την πολιτικήν. Ιδού η αυθεντική καταγωγή του τέρατος τούτου. Τότε και τώρα, πάντοτε η αυτή.Τότε διά της βίας, τώρα διά δόλου…και διά της βίας »
Στο διήγημα του «Ολόγυρα στη λίμνη», το 1892 αναρωτιέται ένας ήρωας του:
«Συλλογίζομαι πως θα πληρώσομε τόσα εκατομμύρια που χρωστάει το έθνος»
Και πώς περιέγραφε ο Παπαδιαμάντης την ολέθρια σχέση βουλευτή-ψηφοφόρου
”Yπόθεσε φίλε ότι επιθύμησες να γίνης βουλευτής,δια να υπηρετήσεις το έθνος. Διά να επιθυμήσης τούτο πρέπει να είσαι χορτάτος. Η φιλοδοξία είναι η νόσος των χορτάτων, η λαιμαργία είναι των πεινασμένων το νόσημα….Ιδού πόθεν εγεννήθη η δωροδοκία…Εκείνοι είναι χορτάτοι και τρέφουσι όνειρα, φιλοδοξίας,ούτοι πεινώσι και θέλουν να φάγωσι. Δεν έχουσι οι πτωχοί μεγάλας αξιώσεις…Αλλά αφού δεν επαρκούν να τραφώσιν εκ του ιδρώτος των, αφού οι λεγόμενοι αντιπρόσωποι τους δεν παύουν να ψηφίζωσιν ελαφρά την καρδία φόρους και φόρους και πάλι φόρους,ας τους θρέψωσιν επί μίαν ημέραν εκ του βαλαντίου των».
Ο Νικόλαος Καλοσπύρος, ο οποίος συνέχισε την δική του εισήγηση, σπούδασε στο Τμήμα Κλασικής φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Είναι κάτοχος Μεταπτυχιακού και Διδακτορικού Διπλώματος Ειδίκευσης στην Κλασική Φιλολογία. Τα τελευταία χρόνια διδάσκει στο Τμήμα Μεθοδολογίας, Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήμης (Μ.ΕΘ.Ε.) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Aνέλυσε τον Παπαδιαμαντικό Ρεμβασμό του Δεκαπενταύγουστου. Μίλησε για τον εορταστικό λογοτέχνη Παπαδιαμάντη, για το διήγημα του «Ρεμβασμός του Δεκαπενταύγουστου» αναλύοντας το από τη φιλολογική του οπτική. «Ρεμβάζει και νοσταλγεί, δεν ονειροπολεί. Όλα, όσα γράφει, τοποθετούνται σε τόπο και χρόνο, όλα έχουν όνομα ήρωες, τόποι, ακόμη και τα ζώα και βέβαια όλα εντάσσονται στο ευρύτερο σκιαθίτικο πλαίσιο. Άλλωστε με τη ζωή της Σκιάθου, τις παραδόσεις της, τα καφενεία και τα έθιμα των ανθρώπων της, τα ταπεινά τους επαγγέλματα και τους καημούς τους είναι ζυμωμένη η ψυχή του, οι “απορρώγες βράχοι”, οι θαλασσόδαρτες ακτές και οι “ναΐσκοι” της υπαίθρου είναι χαρακτηριστικές και αγαπημένες του εικόνες, που προβάλλουν ποιητικά στα έργα του».
Μας απάντησε ακόμη στο ερώτημα της εκδήλωσης «Γιατί ο Παπαδιαμάντης;» λέγοντας: «Μπορεί ένας συγγραφέας του προπερασμένου αιώνα να συνομιλήσει με τους νέους τού σήμερα αλλά και τον πνευματικό κόσμο της χώρας; μπορεί η γλώσσα του Παπαδιαμάντη να γίνει κατανοητή και -ως εκ τούτου- κατανοητό και το έργο του; Θα προσπαθήσω να απαντήσω και φιλολογικά -παρότι δεν είμαι θεράπων της φιλολογικής επιστήμης-και λογοτεχνικά υπό το πρίσμα όμως της δημοσιογραφικής ματιάς στον πολιτικο-κοινωνικό χαρακτήρα της λογοτεχνίας. Είμαι της γνώμης,συνέχισε, ότι η γλώσσα του Παπαδιαμάντη είναι αδύνατον να μεταφραστεί ή να αποδοθεί έστω στα νέα ελληνικά χωρίς να χαθεί η αίγλη και το μεγαλείο του πρωτότυπου έργου. Θεωρώ ότι ένας νέος σήμερα δεν είναι ικανός -λόγω της μονοδιάστατης Παιδείας του κυρίως - να κατανοήσει την οιονεί αρχαΐζουσα γλώσσα του Σκιαθίτη συγγραφέα, που είναι ταυτόχρονα καθαρεύουσα, εκκλησιαστική, γλώσσα των εφημερίδων, δημοτική, βυζαντινή, λαϊκή. Όλες οι μορφές αυτές είναι το μεγάλο όπλο έκφρασής του, το αποκλειστικά δικό του γλωσσικό φρόνημα. Μ΄ αυτή τη γλώσσα δημιουργεί τη μεγάλη λογοτεχνία. Κάθε απόπειρα να αποδοθεί στη νέα ελληνική είναι ματαιοπονία. Απλούστατα θα χάσει την ψυχική της βαθύτητα και την καταγωγή της, που είναι η ίδια η ιδιαίτερη πατρίδα του. Ο Μπουφόν έλεγε ότι ο άνθρωπος είναι το ύφος του, ο Χάιντεγκερ και ο Βιττγκενστάιν θεωρούσαν ότι ο άνθρωπος είναι η γλώσσα του. Αυτό είναι ο Παπαδιαμάντης....”
Ο σκηνοθέτης Σωτήρης Χατζάκης πήρε τελευταίος τον λόγο σκηνοθετώντας τον λόγο του κερδίζοντας το κοινό αφήνοντάς το άφωνο με τον τρόπο που προσέγγισε τον «ανεκπλήρωτο έρωτα του Παπαδιαμάντη» Ακόμη διηγήθηκε για το πώς τόλμησε με τη Λυδία Κονιόρδου να «ανεβάσει» στο Κρατικό Θέατρο Β. Ελλάδας τη «Φόνισσα».
Για την επιτυχία που είχε η παράσταση αφού παίχτηκε συνεχόμενα πέντε θεατρικές σεζόν, για τον ρυθμό και τη γλώσσα του μεγάλου λογοτέχνη. Ο ίδιος σκηνοθέτησε επίσης και άλλα σημαντικά έργα του Παπαδιαμάντη όπως « Οι μετανάστες», «Οι έμποροι των εθνών», «Όνειρο στο κύμα» και άλλα.
Στο τέλος προβλήθηκε το ντοκιμαντέρ της Λένας Βουδούρη «Εγώ ασχολούμαι με το ωραίον» για τα 100 χρόνια από τον θάνατο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Ενώ στις 12 Αυγούστου επαναλήφθηκε η εκδήλωση στη πλατεία της Καρδιανής με τη προβολή ντοκιμαντέρ «Καλή σου Νύχτα κυρ-Αλέξανδρε» του Γιάννη Σμαραγδή.
Το Bookia συγχαίρει αυτές τις προσπάθειες που παρά τη κρίση τολμούν και πραγματοποιούνται χάρη φυσικά και των χορηγών που παίζουν σημαντικό ρόλο στη πραγμάτωση τους. Το διήμερο αυτό αφιέρωμα στον κορυφαίο Έλληνα συγγραφέα, που διοργανώθηκε από το Πνευματικό Κέντρο Πανόρμου “ΓΙΑΝΝΟΥΛΗΣ ΧΑΛΕΠΑΣ” Δήμου Τήνου στόχο είχε να δείξει το έργο του μεγάλου λογοτέχνη από μια άλλη οπτική αλλά και να προβάλλει τον πολιτισμό στο φιλόκαλο κοινό που έχει ανάγκη από λογοτεχνικά ακούσματα μεγάλων συγγραφέων μας, από την ανάλυση του έργου τους και των μηνυμάτων τους.
Στόχος και σκοπός του Πνευματικού αυτού Κέντρου είναι να διασώσει, να διατηρήσει και να προβάλλει την πολιτιστική μας κληρονομιά, να γνωρίσει στο κοινό τα έργα Τηνίων γλυπτών, ζωγράφων, εικαστικών, που βγήκαν οι περισσότεροι από τα σπάργανα της Τηνιακής γης, σμιλεμένοι από τη πέτρα και το μάρμαρο και να διευρύνει τη σκέψη αναζητώντας όπως έλεγε ο Παπαδιαμάντης, “εγώ ασχολούμαι με το ωραίον, πάντα με το ωραίον και το κάλος”.
Πηγή: http://www.bookia.gr
Πηγή: http://www.bookia.gr
